Pojęcie weganizmu czy diety roślinnej często mylone jest z wegetarianizmem, budzi zmieszanie u wielu osób, które niekoniecznie rozumieją ten temat. W społeczeństwie rodzi się pytanie: po co? lub też: dlaczego? Postaramy się rozjaśnić te pojęcia i odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Weganizm
Wiele źródeł podaje definicję weganizmu jako nie spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego. Ta definicja nie jest do końca trafna, opisuje zato samą dietę roślinną. Weganizm bowiem jest stylem życia, posiada wiele wątków, nie tylko związanych z pożywieniem. Do głównych założeń weganizmu możemy zaliczyć:
- Dieta oparta na roślinach,
- Kupowanie produktów nie testowanych na zwierzętach,
- Korzystanie z odzieży i produktów nie zawierających skóry, wełny, jedwabiu itp.,
- Wspieranie fundacji na rzecz zwierząt,
- Nie uczęszczanie do zoo, cyrków (ze zwierzętami) itp.,
- Często też dbanie o środowisko,
- Podnoszenie świadomości społeczeństwa.
Sam weganizm nie zagwarantuje całkowitego wykluczenia eksploatacji zwierząt z naszego życia. Ale dąży do maksymalnego zminimalizowania przyczyniania się do cierpienia zwierząt. Zakłada, że zwierzęta mają swoje prawa – weganinów kieruje empatia oraz głęboka wrażliwość. Dla większości małym sukcesem staje się przekonanie innych do chociażby ograniczenia korzystania z produktów odzwierzęcych. Niestety pomimo coraz bardziej rozwijającego się weganizmu i świetlanej przyszłości ma on swoich przeciwników. Wiele ludzi sprzeciwia się takiemu stylu życia a w niektórych przypadkach dochodzi do bojkotu oraz wyśmiewania. Dzieje się tak chociażby przez to, że produkty takie jak mięso, mleko, jajka czy skóra były z nami od lat. Te wieloletnie przyzwyczajenia trudno zaprzestać, ludzie są przywiązani do tych codziennych produktów; Tak było, jest i będzie.
“To nie jest dieta. To nie jest faza. To stały styl życia.”
Dieta roślinna
Dieta roślinna jest główną częścią weganizmu, w ostatnich latach cieszy się dużą popularnością. Składa się z produktów takich jak warzywa, owoce, orzechy, grzyby, zboża, oleje roślinne, ryże, kasze oraz innych produktów nie pochodzących od zwierząt. Do roślinnych produktów białkowych, najczęściej zastępowanych mięso zaliczamy tofu, tempeh, seitan. Tofu jest rodzajem twarogu otrzymywanego z mleka sojowego, choć istnieją inne odmiany. Oryginalnie tofu pochodzi z Chin. Tempeh otrzymuje się z fermentowanych całych ziaren soji, oryginalnie pochodzi z Indonezji. Seitan to czysty gluten pszenny, otrzymuje się go poprzez wypłukiwanie skrobii z mąki pszennej. Wynaleziono go w Japonii.
Koncepcja
Produkty pochodzenia zwierzęcego towarzyszące nam od lat wiążą się z różnymi tradycjami oraz przekonaniami. Przykładowo, jeśli porządne obuwie – tylko skórzane, syty posiłek – musi zawierać mięso/rybę, mleko na mocne kości i wiele wiele innych. Wraz z rozwojem naszego świata wiele aspektów zmieniło się. Tradycyjna dieta nie jest już koniecznością, ponadto nie zawsze jest najzdrowszym wyborem.
Żywność produkuje się teraz w sztucznych warunkach na ogromną skalę. Masowe hodowle zwierząt doprowadziły do ich eksploatacji. Źródła podają, że: Łącznie rocznie na świecie jest zabijanych około 70 miliardów zwierząt, z czego ponad 50 miliardów – na mięso i skóry. W Wielkiej Brytanii ginie 750 milionów zwierząt co roku. W Polsce 840 milionów samych zwierząt lądowych.
PETA – Jak wyglądałby świat gdyby każdy był weganinem?
Populacja wegan w Polsce
Według raportu „Jak odżywiają się Polacy? Kukuła Healthy Food 2021” już 10 procent Polaków między 18 a 65 rokiem życia jest wegetarianami, a 6 procent – weganami. Najwięcej wegan jest w grupie wiekowej 25-34 lata, zaś największą grupę wegetarian stanowią osoby w wieku 18-24 lata. Raport podaje również, że miasta z największym popytem na weganizm to Warszawa, Gdańsk oraz Kraków.
Przyszłość weganizmu na świecie
Liczba osób rezygnujących lub też ograniczających produkty pochodzenia zwierzęcego wciąż rośnie. Dane z 2021 roku ukazują, że statystycznie 1% populacji to osoby na diecie roślinnej. Według przewidywań w roku 2031 jedna na dziesięć osób będzie \”wege\”. Taka zmiana wpłynie bardzo pozytywnie na naszą planetę, gdy przeżywamy ocieplenie klimatyczne. Dieta roślinna wytwarza aż o 75% mniej emisji CO2 niż tradycyjna dieta.
Jak podaje Magazyn Ciepła Systemowego: Ślad węglowy weganina to około 2,5 kg CO2e dziennie, wegetarianina 3,2 kg CO2e, a jedzących 100 g mięsa dziennie ok. 7 kg CO2e (z tym że statystyczny Polak je 200 g mięsa dziennie!). Najbardziej „emisyjnym” rodzajem żywności jest mięso przeżuwaczy (krowy i owce) – 1 kg warzyw to emisje 0,4 kg CO2e, 1 kg mięsa ryb lub kurczaków to ok. 3,5 kg CO2e, a 1 kg wołowiny bez kości generuje co najmniej 26 kg CO2e. Więcej informacji na temat klimatu i diety roślinnej znajduje się w poście ptt: Weganizm dla klimatu i środowiska – czy to może zadziałać?.
Źródła:
- mgr Monika Kaczorek – Dieta roślinna – od czego zacząć, na co zwrócić uwagę przy kompozycji diety?, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej [27.01.2024]
- mgr Mateusz Durbas – Dieta wegańska – na czym właściwie polega?, PoradnikGemini [27.01.2024]
- Magda Smoleń – Wegetarianie i weganie w Polsce. Już 10 procent z nas jest wegetarianami, a 6 procent – weganami [WYNIKI RAPORTU], GazetaKrakowska [27.01.2024]
- Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie – Dieta dla klimatu. Czy weganizm uratuje świat?, MCS [27.01.2024]
Oprac: Natalia Musiolik, Kraków 2024, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International
